Senin, 06 Oktober 2014

Proses Morfologis Bahasa Bali

Proses Morfologis
a.                   Proses morfologis sane kasusun antuk nagingin afiksasi/nasalisasi.
1.      Conto                             : afiks nasalisasi m, n, ny, ng
Ø   wacen (ng)           : ngwacen
Ø   plajahin (m)          : mlajahin
Ø   tulis (n)                : nulis
Ø   ambil (ng)            : ngambil
Ø   gambar (ng)         : ngambar
Ø   undang (ng)         : ngundang
Ø   antenang (ng)       : ngantenang
Ø   lukis (ng)              : nglukis
Ø   icen (ng)               : ngicen
Ø   polihang (m)        : molihang
Ø   wewehin (ng)       : ngwewehin
Ø   sinah (ny)             : nyinahang
Ø   dadosang (n)        : nadosang
Ø   singgihang (ny)    : nyinggihang
Ø   tuju (n)                 : nuju
Ø   lali (ng)                : nglaliang

2.      Conto                             : kruna sane asiki prasida kasusun dados makudang-kudang kruna inggih punika kruna lingga, kruna jadian ( kruna tiron, kruna polah), dwi lingga miwah kruna satma.
v   kruna tulis dados kruna :
nulis                     : kruna polah
nulisin                  : kruna polah
tulisa                    : kruna tiron
tulisina                 : kruna tiron
katulis                  : kruna tiron
katulisin               : kruna tiron
v    kruna seneng dados kruna :
nyenengin            : kruna polah
senengina             : kruna tiron
kasenengin           : kruna tiron
v     kruna undang dados kruna
ngundang            : kruna polah
undanga               : kruna tiron
kaundang             : kruna tiron
undangan             : kruna  tiron
kundangan           : kruna tiron
v     kruna uning dados kruna :
     nguningayang      : kruna polah
uninganga            : kruna tiron
kauningayang      : kruna tiron
v     kruna margi dados kruna :
ngmargiang          : kruna polah
mamargi               : kruna tiron
pamargi                : kruna tiron
kamargiang          : kruna tiron
pamargine            : kruna tiron
margianga            : kruna tiron

b.                                Kruna sane kasusun  antuk proses reduplikasi (dwi lingga) inggih punika marupa kruna dwi sama lingga, kruna dwi maya lingga, kruna dwi samatra lingga, kruna dwi purwa lingga miwah kruna dwi wasana lingga.
§    kruna alit dados kruna :
alit-alit                 : kruna dwi sama lingga
§      kruna sambat dados kruna :
    sesambatan           : kruna dwi purwa lingga
§    tari dados kruna :
         tari-tarian             : kruna dwi sama lingga
         tetarian                 : kruna dwi purwa lingga

Morfem Unik
Kruna sane nenten  madue arti yening durung kagentosin antuk wewehan sane marupa kruna sane sampun madue arti.


Morfem Pangkal
Kruna sane nenten madue arti yening durung kagentosin antuk afiksasi (pangater, pangiring, seselan).
Conto : 1. kruna bligbag nenten madue arti, madue arti yening kagentosin antuk
   a. konfiks nga-ang : dados kruna ngabligbagang
   b. konfiks ka-an     : dados kruna kabligbagang
   c. sufiks a              : dados kruna bligbaganga
2. kruna plajah nenten madue arti , madue arti yening kagentosin antuk
   a. sufiks an            : dados kruna plajahan
   b. konfiks ka-an     : dados kruna kaplajahin
   c. sufiks a              : dados kruna plajahina
3. kruna larap nenten madue arti , madue arti yening kagentosin antuk
    konfiks ma-an      : dados kruna malarapan
4. kruna weweh nenten madue arti , madue arti yening kagentosin antuk
   a. sufiks an           : dados kruna wewehan
   b. sufiks in           : dados kruna wewehin
   c. konfiks ka-in    : dados kruna kawewehin
   d. sufiks in-a        : dados kruna wewehina








Tidak ada komentar:

Posting Komentar