1.1
Pengertian Frase
Lengkara punika kasusun antuk makudang-kudang
kruna, kelompok kruna (tempekan kruna), miwah lengkara. Kelompok kruna (kruna
tempekan sane malinggih ring silih sinunggal fungsi lengkara kaparinama frase.
Nanging nenten je sabilang frase kasusun antuk kelompok kruna, awinan
wenten frase sane kasusun wantah nganggen kruna asiki.
1.2 Bentuk
Frase (Wangun Frase)
Bentuk
Frase kaparak dados kalih soroh inggih punika :
a.
Frase
Kasusun antuk kruna asiki
Manut Bapak Suparman, manyinahang
biasane frase ring lengkara tunggal punika kasusun paling kidik antuk kalih
kruna. Kasatuan sintaksis kasusun wantah kruna asiki punika manut keterangan
Suparman (1988) kawastanin atoma
sintaksis.
“Nanging ring orti puniki nenten
wenten conto nyane”
b.
Frase
Kasusun antuk kelompok kruna
Manut Bapak Suparman, lengkara
tunggal punika kasusun paling kidik kalih kruna utawi lebih (2-3-4 kruna).
Conto :
Menteri kehutanan Zulkifli Hasan /
sane ngicenin lugra indik
4 kruna
|
6 kruna
|
permohonan punika
1.3 Soroh Frase
Soroh
frase kaparak antuk 4 (petang) soroh luire :
1.
Frase
Aran (FA)/Frase Kata Benda
Conto :
Penyu, karma hindune, I Wayan Raga,
Bendesa Adat, Pemprov Bali, Bapak Mentri, A.A Ngurah Buana.
2.
Frase
Kria (FKr)/Frase Kata Kerja
Conto : .kanggen, nglaksanayang, nglestariang,
ngajeng, ngrereh, nglimbakang, ngwantu, maosang, nunas
.
3.
Frase
Kahanan (FKh)/Frase Kata Sifat
Conto :
punah, ngedikang, cumpu, kuciwa
4.
Frase
Pangarep (FP)/Frase Kata Depan
Conto :
ring Bali, ring Serangan, ring
jalan, ka genah pembudidayaan, ring tingkatan
Indik frase puniki dados malih kaparak
sorohnyane marupa kontruksi (kalih susunan), luir ipun :
1.
Frase
Endosentris
Kruna sane nerangang magenah ring
arep kruna utawi kelompok krunane sane dados pokok (unteng) reraosan.
Sorohnyane wenten kekalih marupa nerangang kahanan (sifat/atributif) utawi
gabungan iketan kruna sane nerangang muah keterangan.
a.
Frase
Atributif
Frase Atributif inggih ipun frase
sane nerangang magenah ring arepan kruna sane kasambat pokok reraosan.
Conto :
Sayan ngedikang, sampun wenten,
enem soroh, marasa kuciwa, umat Hindu
b.
Frase
Koordinatif
Frase koordinatif inggih ipun frase
sane nerangang punika ring arep tur madue susunan magabung ring kruna sane
dados pokok reraosan.
Conto :
Waisak miwah Imlek, flora miwah
fauna
2.
Frase
Eksosentris
Frase Eksosentris inggih ipun kruna
sane nerangang magenah ring ungkur kruna utawi kelompok kruna sane dados pokok
reraosan. Sorohnyane wenten tigang soroh inggih punika :
a.
Frase
Direktif
Frase Direktif inggih ipun frase
sane nerangang punika magenah ring ungkur kruna sane kasambat pokok reraosan.
Conto :
Penyu Hijau, Daging penyu, Yadnya
Agung, Lontar Widhi Sastra Medang Kemulan, surat rekomendasi, surat permohonan,
satwa liar, hutan mangrove
b.
Frase
Konektif
Frase Konektif inggih ipun frase sane
nerangang punika magenah ring ungkur, nanging madue iketan ring kruna sane
kasambat pokok reraosan.
“Nanging ring orti bali puniki
nenten wenten conto nyane”
c.
Frase
Predikatif
Frase Pedikatif inggih ipun frase
sane dados linging (predikat) madue keterangan sane magenah ring ungkur kruna
sane kasambat pokok reraosan.
“Menteri kehutanan, Zulkifli Hasan”.
1.4 Pengertian Klausa
Parinama
klausa mawiwit saking basa Inggris clause marupa lengkara asiki sane
kasusun saking silih sinunggil pola dasar lengkara inti (Pola Dasar Kalimat Inti) sane madue srana kekalih utawi manut ring
bahasa Indonesia Klausa adalah sebuah
kalimat yang memenuhi salah satu pola dasar kalimat inti dengan dua atau lebih
inti kalimat.
Klausa
puniki kasusun antuk makudang-kudang frase.
Taler wenten sane nyambat klausa tunggal
pateh sekadi susunan lengkara
tunggal.
a.
Klausa
Tunggal/Lengkara Tunggal
Conto
:
Paraning/FA
|
Linging/FKr
|
Jejering/FA
|
Jejering/FA
|
K/KF
|
Nanging
wenten masih susunan lengkara dados kasusun antuk makudang-kudang klausa. Manut
pakar basa Ramlan lantas nyambatang parinama (istilah susunan baru puniki,
kaparinama klausa final (KF) sareng klausa non-final (KNF). Taler wenten
malih sane nyambatang KF marupa lengkara
inti (KI) tur KNF marupa lengkara
swasta.
Klausa Inti
|
Klausa Swasta
|
Lengkara Nglimbakang Jejering
Iraga
ngamerluang daging penyu pinaka sarana upakara
Iraga
karma hindune ngamerluang penyu pinaka sarana upakara
Iraga
karma hindune ring bali ngamerluang daging penyu pinaka sarana upakara
Lengkara Nglimbakang Paraning
Titiang
sering ngwantu karma sane ngamuatang penyu hijau
Titiang
sering ngwantu karma sane ngamuatang penyu hijau sane kanngen wewalungan
sajeroning upacara agama
1.5 Soroh Klausa
Kaparak
dados kekalih soroh inggih punika :
a.
Klausa
Setara
Kasambat klausa setara yening wenten lengkara madue susunan klausa kekalih
utawi lebih tur setara (sepadan), susunan lengkarenyanne kasusun antuk klausa I
sareng klausa II.
“ring orti nenten wenten"
b.
Klausa
Matingkat (Klausa Bertingkat)
Klausa
Matingkat puniki yening wenten lengkara masusun antuk kalih
klausa utawi lebihan nanging genah (kedudukan) klausa nyane nenten setara
(sepadan). Susunan genahne marupa klausa I sareng klausa II utawi klausa III.
klausa I
|
klausa II
|
Tidak ada komentar:
Posting Komentar